โอดิสเซียส หรือ โอดิสซูส (Odysse͜ús) เป็นตัวเอกในมหากาพย์เรื่องโอดิสซีย์ของโฮเมอร์

หนึ่งในฉากที่เราคุ้นเคยกันดี (อาจจะเพราะเคยอ่านโดราเอม่อน) คือฉากที่โอดิสเซียสต้องเผชิญกับไซเรน

ไซเรนคือสิ่งมีชีวิตครึ่งนกครึ่งคน ตัวเป็นนกขนาดใหญ่หัวเป็นหญิงสาว ทั้งตัวเต็มไปด้วยขนนกและมีกรงเล็บน่ากลัวสำหรับขยุ้มเหยื่อ

พวกไซเรนอาศัยอยู่บนเกาะหินเล็กๆ สามเกาะ ซึ่งชาวโรมันเรียกว่า Sirenum scopuli เป็นที่ที่น่าสยดสยองเพราะเต็มไปด้วยกองกระดูกจำนวนมาก

เมื่อใดที่มีเรือผ่านเข้าไปใกล้แถบถิ่นของพวกนาง ไซเรนจะส่งเสียงเพลงหวานล่อลวงลูกเรือให้เหล่ากะลาสีหลงใหลถึงขั้นกระโดดทะเลลงมาหา

และหากกะลาสีนั้นว่ายไปถึงเกาะที่นางอยู่ ชะตาก็ขาด ต้องโดนเหล่านางไซเรนรุมทึ้งกินเนื้อ บางทีกะลาสีทั้งลำซึ่งหลงเสียงนาง อาจพาเรือเข้าใกล้แนวหินโสโครกบริเวณเกาะที่พวกนางอยู่ ในที่สุดเรือก็แตกเพราะชนกับหิน

“สิ่งแรกที่ท่านจะต้องผ่านก็คือตำแหน่งที่เหล่านางไซเรนอยู่” เซอร์ชีเตือน “เมื่อพวกนางเห็นเรือของท่าน นางก็จะส่งเสียงร้องเพลง เสียงนั้นจะหวานยิ่งนัก แต่ใครก็ตามที่หลงใหลจนพาเรือเข้าใกล้ ลูกเมียจะไม่ได้เห็นหน้าเขาอีกเลย ทางเดียวที่จะผ่านนางไซเรนไปได้คือไม่ฟังเสียงเพลงของนาง ไม่ว่าจะด้วยวิธีใด”

โอดิสเซียสฟังคำเตือนนั้นก็เตรียมตัวเผชิญภัย ครั้นเรือของเขาแล่นผ่านที่อยู่ของคณานางไซเรน เขาก็สั่งให้คนของเขาเอาขี้ผึ้งมาอุดหูเพื่อไม่ให้ได้ยินเสียงเพลง แต่โอดิสเซียสอยากรู้ว่าเพลงนั้นหวานแหววเพียงใด จึงสั่งให้ลูกเรือมัดเขาไว้กับเสากระโดงเรือ เมื่อผ่านไปถึงที่ และนางไซเรนเริ่มร้องเพลง

เสียงนั้นเร้าโอดิสเซียสให้กระวนกระวายร้อนรนอยากเข้าไปหา ถึงขนาดที่เขาสั่งให้คนแก้มัด แต่ลูกเรือ (ซึ่งไม่ได้ยินเสียงเพลงไปด้วย) รับรู้ฤทธิ์เสียแล้วจึงยิ่งมัดนายให้แน่นเข้ารอจนกว่าเสียงนางไซเรนจางหายและโอดิสซิอัสได้สติ จึงปล่อยตัวเขา

---

เวลาผ่านไปหลายพันปี แต่ “ไซเรน” ก็ยังอยู่

บริษัทมากมายกำลังส่งเสียงเพลงหวาน เชิญชวนให้เรากระโดดน้ำลงไปหา

เราทุกคนล้วนเคยตั้งใจจะเล่นมือถือแค่แป๊บเดียว รู้ตัวอีกทีเวลาผ่านไปเป็นชั่วโมง

หรือตั้งใจจะดูซีรี่ส์ต่อแค่ตอนนี้ รู้ตัวอีกทีก็เกือบตีสาม

หรือตั้งใจจะซื้อของแค่ไม่กี่ชิ้น แล้วค่อยมาตกใจกับตัวเลขใน Statement บัตรเครดิต

แต่ก่อนไซเรนยังอาศัยอยู่แค่สามเกาะ ตอนนี้ไซเรนอาศัยอยู่ทุกเกาะ

ต่อให้มีพลังใจมากแค่ไหน แต่เราคงต้านมันไว้ตลอดไม่ได้

ถ้ารู้ตัวว่าที่ผ่านมาเราพลาดท่าเสียทีบ่อยครั้ง ก็อย่าหลอกตัวเองว่าคราวหน้าเราจะชนะใจตัวเองหรือชนะกลไกที่ tech company ออกแบบมาอย่างดี ผ่านการลองผิดลองถูกมาแล้วกับ users นับร้อยล้าน-พันล้านคน

เราจึงควรหาวิธีป้องกันตัวเอง ด้วยการปิด notifications ด้วยการเอามือถือไว้นอกห้องนอน ด้วยการไม่เริ่มดูซีรี่ส์ตอนสี่ทุ่มวันธรรมดา ด้วยการเขียน to do list ในวันหยุด

ถ้าไม่อยากให้เรือชีวิตชนโขดหิน บางทีเราก็ต้องมัดตัวเองไว้กับเสากระโดงเรือครับ

---

ขอบคุณข้อมูลจาก ไทยรัฐซันเดย์สเปเชียล : ไซเรน เสียงหวานผลาญชีพ โดย : คอสมอส ทีมงานนิตยสารต่วย’ตูน

ขอบคุณภาพจาก Wikiepedia Commons File:Bardo Mosaic Ulysses.jpg