พรสวรรค์มักถูกมองว่าเป็นคำที่สงวนไว้ให้ “คนพิเศษ” เพียงส่วนน้อยในโลกนี้

พรสวรรค์ด้านดนตรี พรสวรรค์ด้านกีฬา พรสวรรค์ด้านวิชาการ เหล่านี้คือบริบทที่เราคุ้นเคยกับคำว่าพรสวรรค์

เราจึงคิดว่าพรสวรรค์เป็นเรื่องไกลตัวและไม่เกี่ยวกับเรา เรารู้แหละว่าโมสาร์ทมีพรสวรรค์ เมสซี่มีพรสวรรค์ ไอน์สไตน์มีพรสวรรค์ แต่คนธรรมดาอย่างเรานั้นไม่ได้มีพรสวรรค์ใดๆ ติดตัวมาหรอก

ผมจึงชอบนิยามของคำว่าพรสวรรค์ที่ Scott Galloway เขียนเอาไว้ในหนังสือ The Algebra of Wealth: A Simple Formula for Financial Security เป็นพิเศษ

เขาบอกว่า พรสวรรค์คืออะไรก็ตามที่เราทำได้ แต่คนอื่นทำไม่ได้หรือไม่ยอมทำ

“Talent is anything you can do that others can’t or won’t”

เมื่อมองผ่านเลนส์นี้ คำว่าพรสวรรค์ก็ดูเป็นสิ่งที่ทุกคนเข้าถึงได้มากกว่าเดิม

ขยัน ประหยัด มักน้อย สันโดษ สังเกตสังกา อดทน รอได้ ไม่อิจฉา มีมุทิตา เป็นคนตลก อารมณ์ดี เล่าเรื่องสนุก เข้ากับคนง่าย ชอบออกกำลังกาย ไม่เครียด ไม่ติดของแบรนด์เนม ไม่แสวงหาการยอมรับ

หลายเรื่องที่กล่าวมา เราอาจทำได้โดยไม่ต้องพยายาม นั่นแสดงว่ามันเป็นพรสวรรค์ของเรา เพราะมีคนจำนวนไม่น้อยที่ทำไม่ได้

Galloway ยังมองว่าพรสวรรค์ไม่ใช่แค่เรื่องความสามารถหรือนิสัยใจคอ แต่ยังหมายรวมไปถึงเรื่องทางกายภาพอีกด้วย

ยกตัวอย่างเช่น การที่เราเป็นคนตัวเล็กก็นับเป็นพรสวรรค์ ถ้าเราเป็นนักกีฬาขี่ม้าแข่ง เพราะม้าแบกคนตัวเล็กย่อมวิ่งได้เร็วกว่าม้าแบกคนตัวใหญ่

เมื่อมองแบบนี้ ความสวยก็เป็นพรสวรรค์ได้เช่นกัน

คนอาจจะมองว่าความสวยไม่น่าจะนับเป็นพรสวรรค์ได้ เพราะไม่เห็นต้อง “ลงมือ” ทำอะไรสักอย่าง ไม่เหมือนนักกีฬาหรือนักดนตรี ที่กว่าจะฝึกปรือขึ้นมาจนมีผลงานเป็นที่ประจักษ์ย่อมต้องอาศัยทั้งพรสวรรค์และความพยายาม

แต่ความสวยนั้นไม่ต้องใช้ความพยายามจริงหรือ?

ผมว่าความสวยความหล่อไม่ใช่สิ่งที่ได้มาง่ายๆ โอเคว่าอย่างน้อยพื้นฐานหน้าตาต้องไม่ขี้เหร่ แต่มันก็ยังมีองค์ประกอบอื่นๆ อีกเช่นการดูแลสุขภาพ วินัยในการกินและดื่ม การแต่งตัว บุคลิก วิธีพูดจา ของเหล่านี้ไม่ใช่สิ่งที่ทุกคนทำได้หรือยอมทำ เพราะสิ่งเหล่านี้ต้องอาศัยความพยายามและการเอาใจใส่อย่างสม่ำเสมอ

เราเห็นศิลปินหรือนักแสดงบางคนที่อยู่ในวงการมานานแต่ก็ยังดูดีอยู่ ในขณะที่ดาราร่วมรุ่นพากันโรยราไปหมดแล้ว การที่เขายืนระยะมาได้ขนาดนี้ไม่ใช่ลูกฟลุกแน่นอน

ใครที่เคยคิดว่าตัวเองไม่มีพรสวรรค์ ลองถามตัวเองอีกทีว่าเรามีข้อดีอะไรที่เราเคยมองข้ามไป (และเพราะว่าเรามีมันมาแต่ไหนแต่ไร เราจึงนึกว่าเป็นเรื่องธรรมดา ทั้งที่จริงแล้วมีหลายคนที่อยากมีอย่างเรา แต่เขาทำไม่ได้)

อะไรที่เราทำได้ แต่คนอื่นทำไม่ได้หรือไม่ยอมทำ

อะไรที่เราเป็น แต่คนอื่นเป็นไม่ได้หรือไม่ยอมเป็น

หาพรสวรรค์ของเราให้เจอ แล้วใช้พรสวรรค์นั้นสร้างคุณค่าให้กับตัวเราเองและของคนรอบข้างกันครับ

ช่วงนี้หน้าฟีดของผมเต็มไปด้วยข่าวเรื่อง MLM เจ้าหนึ่งที่มีผู้เสียหายมากมายจนรายการดังต้องเชิญผู้เกี่ยวข้องมาพูดคุย

MLM ย่อมาจาก Multi Level Marketing ที่เป็นการขายแบบมีแม่ข่ายที่หาลูกข่ายหรือ downline มาช่วยขายสินค้า ทำให้บริษัทลดค่าโฆษณาเพราะมีเอเจ้นท์นับพันนับหมื่นช่วยหาลูกค้าให้ โดยหวังว่าตัวเองจะสร้างทีมงานได้มากพอที่จะมี passive income และมีอิสรภาพทางการเงิน

ผมเองเคยถูกชวนให้ไปทำ MLM แล้วไม่น้อยกว่า 5 ครั้ง มีสมัครไปครั้งเดียวแต่ก็ไม่ได้เจ็บตัวอะไรมาก เสียเงินไปหลักพันเท่านั้น ต่างจากผู้เสียหายที่เป็นข่าวอยู่ตอนนี้ที่หมดเงินกันไปเป็นหลักแสน

ช่วงนี้ข่าวเน้นไปที่ตัวละครสำคัญที่มีคนรู้จัก ผมเลยอยากจะชวนดูภาพใหญ่กว่านั้น

เมื่อ 10 ปีที่แล้ว ผมเคยคุยละเอียดกับอาจารย์ระดับด็อกเตอร์ท่านหนึ่งที่มาชวนผมเป็นดาวน์ไลน์ของ MLM เจ้าหนึ่ง

อาจารย์บอกว่าเพียงผมหาดาวน์ไลน์ให้ได้เดือนละ 1 คน พอครบ 5 เดือนผมก็จะหาดาวน์ไลน์ได้ 5 คน และแต่ละคนก็ไปหาดาวน์ไลน์ 5 คนไปเรื่อยๆ

ทุกคนที่เป็นสมาชิกต้องจ่ายเดือนละ 5,000 บาทในการซื้อของเพื่อรักษาสถานภาพการเป็นสมาชิกนั้น และผมมีโอกาสได้ส่วนแบ่ง 5% จากยอดขายของทุกคนใน “พีระมิด” ของผมถึง 5 ชั้น

ชั้นแรกมี 5 คน
ชั้นสองมี 5^2 = 25 คน
ชั้นสามมี 5^3 = 125 คน
ชั้นสี่มี 5^4 = 625 คน
ชั้นห้ามี 5^5 = 3125 คน

ถ้าผมสร้างพีระมิดของผมครบจริงๆ ผมจะมีคนอยู่ในทีมถึง 5+25+125+625+3125 = 3,905 คน

สมมติว่าทุกคนซื้อของขั้นต่ำเดือนละ 5000 บาท ผมก็จะได้ส่วนแบ่ง 5% = 250 บาทต่อคนต่อเดือน

250 บาท * 3905 คน = 976,250 บาท

ถ้ามี passive income เดือนละเกือบล้าน ก็คงไม่ต้องทำอะไรอีกแล้ว!

แต่เราอาจจะมักน้อย ไม่ต้องสร้างพีระมิด 5 ชั้นก็ได้ สร้างแค่ 4 ชั้นก็พอ ก็จะมีทีมงาน 5+25+125+625 = 780 คน เมื่อคูณค่าส่วนแบ่งคนละ 250 บาทก็ได้จะได้เงิน 195,000 ซึ่งเป็นเลขที่ทำให้เราฝันหวานได้อยู่เหมือนกัน

แต่ถ้าสร้างพีระมิดแค่ 3 ชั้น จะได้เงินส่วนแบ่ง 38,750 ไม่ขี้เหร่ แต่ก็ไม่น่าจะเรียกว่ามีอิสรภาพทางการเงินได้

คำถามก็คือ ในประเทศไทย คนที่มีรายได้พอที่จะจ่ายตังค์เดือนละ 5000 บาทเพื่อรักษายอดนั้นมีกี่คน?

ประเทศไทยมีประชากร 72 ล้านคน อยู่ในวัยทำงาน (23-60 ปี) ไม่เกิน 35 ล้านคน และมีคนจ่ายภาษีเพียง 4 ล้านคนเท่านั้น แถมประมาณครึ่งนึงของ 4 ล้านคนนี้ มีเงินเดือนไม่ถึง 25,000 บาท ซึ่งน่าจะไม่ได้มีรายได้เพียงพอที่จะลงทุนซื้อของมาสต็อค หรือซื้อของทุกเดือนเพื่อรักษาความเป็นสมาชิก

คนที่มีเงินเดือน 25,000 บาทขึ้นไป จึงมีเพียงประมาณ 2 ล้านคน และคงมีไม่เกิน 1 ใน 10 ที่สนใจทำ MLM ดังนั้นจึงมีคน 200,000 คนที่พร้อมเข้ามาในธุรกิจนี้และมีกำลังทรัพย์เพียงพอ

MLM ในตลาดเมืองไทย เอาเฉพาะแค่เจ้าใหญ่ๆ ที่เรารู้จักชื่อก็มีไม่น้อยกว่า 10 เจ้าแล้ว 200,000 คนก็ต้องแบ่งคนกันไปทำ

สมมติว่า MLM เจ้าที่มีคนมาชวนผมมีคนลงมาทำประมาณ 10% หรือ 20,000 คน

แต่ละพีระมิดจะมี 6 ชั้น 1-5-25-125-625-3125 = 3906 คน

ใน 20,000 จะสามารถสร้าง “พีระมิดสมบูรณ์” ได้ไม่เกิน 20,000/3,906 หรือประมาณ 5 พีระมิด (ซึ่งแน่นอนว่าในความจริงแล้วจะมีพีระมิดเกิดขึ้นมากกว่านั้นทับซ้อนกันหลายอัน บางอันอาจจะมีแค่ 2 ชั้น และบางอันอาจจะมีเกิน 5 ชั้นก็ได้)

ยอดพีระมิด ได้เงินเดือนละ 976,250 จะมี 5 คน (1 คน * 5 พีระมิด)

ชั้นที่ห้า ได้เงินเดือนละ 195,000 จะมี 25 คน (5 คน * 5 พีระมิด)

ชั้นที่สี่ ได้เงินเดือนละ 38,750 จะมี 125 คน

ชั้นที่สาม ได้เงินเดือนละ 7,500 บาท มี 625 คน

ชั้นที่สอง ได้เงินเดือนละ 1,250 บาท มี 3125 คน

ฐานพีระมิด ไม่ได้เงินเลย มี 15,625 คน

คนที่ลงเล่นเกมนี้มี 5+25+125+625+3125+15625 = 19,530 คน

คนที่ “สมหวัง” มีอิสรภาพทางการเงินหรือรายได้เกินเดือนละ 200,000 คือยอดพีระมิด 5 คน และชั้นที่ห้าอีก 25 คน รวมแล้ว 30 คน

30/19530 คิดเป็น 0.15% หรือ 15 คนใน 10,000 คน นี่คือโอกาสที่ผมจะมีอิสรภาพทางการเงินกับ MLM เจ้านี้

ส่วนอีก 19,500 คน คิดเป็น 99.85% คือคนที่ต้องผิดหวังต่อไป โดยจะมีประมาณร้อยกว่าคนที่ได้เงินเดือนละเกือบสี่หมื่น ส่วนที่เหลือได้เงินแค่หลักพัน

ถ้าอยากให้ทุกคนที่ฐานพีระมิดซึ่งมีทั้งหมด 15,625 คนสมหวัง แสดงว่าฐานพีระมิดแต่ละคนต้องสร้างทีมใต้เขาให้ได้ 780 คน หรือต้องใช้คนทั้งหมด 15,625*780 = 12,187,500 คน!

ต่อให้ MLM เจ้านี้กินตลาดส่วนแบ่งเพิ่มจาก 10% เป็น 30% แต่โอกาสของคนที่จะมี financial freedom ก็ยังเท่าเดิมอยู่ดี เพราะการคิดค่า commission ก็ยัง 5% ใน 5 ชั้นเหมือนเดิม เพียงแต่เราอาจมีโอกาสได้ไปอยู่บนชั้นบนๆ ของพีระมิดมากขึ้น

คำถามเดียวที่จะทำให้เกมนี้เปลี่ยนได้ ก็คือ “นอกจากลูกข่ายแล้ว ยังมีใครเป็นลูกค้าของ MLM เจ้านี้อีกบ้าง?”

เพราะถ้ามีแต่คนข้างในซื้อกันเอง แต่ไม่มีการใช้สินค้านั้นจริง สิ่งที่จะเกิดก็คือฐานพีระมิดจะอยู่ไม่ได้ และผลัดเปลี่ยนไปเรื่อยๆ จนถึงจุดหนึ่งก็จะไม่มีใครพร้อมเข้ามาเป็นฐานพีระมิดอีกต่อไป

แต่ถ้า MLM เจ้านั้นมีฐานลูกค้าอยู่จริงๆ (organic customers) ซื้อสินค้าเพราะจะใช้สอย ไม่ได้ซื้อเพื่อรักษายอดหรือหวังสร้างความร่ำรวย ก็แปลว่าตัวแทนขายน่าจะยังยึดเป็นสัมมาชีพโดยไม่จำเป็นต้องมุ่งสร้างพีระมิดแต่เพียงอย่างเดียว เพราะรายได้สามารถเติบโตจากการขยายฐานลูกค้าที่มีอยู่จริง ไม่ใช่ด้วยการไปหาดาวน์ไลน์มาเติมอยู่ตลอดเวลา

ดังนั้น ถ้าใครมาชวนเราทำ MLM ก็ลองดูให้ดีว่าสินค้านั้นมีคนใช้งานจริงหรือไม่ มีใครรู้จักหรือเปล่า ลองเอาชื่อสินค้าไปเสิร์ชในแอปที่เราใช้ซื้อของเป็นประจำก็น่าจะพอได้เค้าลาง

หากเจอ MLM เจ้าไหนที่เน้นแต่การสร้างดาวน์ไลน์และสร้างความหวังว่าวันหนึ่งเราจะรวย ก็จงตั้งสติให้มั่น

ไม่อย่างนั้นเราจะตกเป็นเหยื่อของกิเลสเราเองครับ